In Memoriam Jan Franken, afscheid van een erudiet heemkundige

Na een kort ziekbed is ons medelid Jan Franken op 5 juni jongstleden te  Tilburg overleden. Een triest en aangrijpend bericht. Gelet op zijn brede  netwerk en scala aan maatschappelijke activiteiten hebben velen deze  eloquente, erudiete, gedreven en aimabele persoon met zijn passie   voor heemkunde gekend en zullen velen met enige vorm van ontzetting  deze tijding hebben ontvangen.    Met een twinkeling in zijn ogen kon hij je benaderen en soms ook wat  eigenzinnig, maar altijd met een groot hart gericht op uiteindelijke  samenwerking en nooit te beroerd om je te helpen.  Hij heeft veel betekend voor de heemkunde in brede zin en voor onze  kring in het bijzonder. Daar zijn we hem dankbaar voor.

Jan Joseph Franken werd op 4 juli 1938 in Tilburg geboren. Hij studeerde Nederlands, was daarin ook docent aan het Mollerinstituut en toonde als snel een grote belangstelling voor geschiedenis en heemkunde. Jan was een belezen mens die anderen graag deelgenoot maakte van zijn kennis. Over allerlei heemkundige en historische onderwerpen, uiteenlopend van Romeinen, Kelten en heksen tot de Russische tsaar en keizer Napoleon, wist hij boeiend, inspirerend en enthousiast te vertellen. Dat bleek wel tijdens zijn lezingen en cursussen voor leden van onze en andere heemkundekringen, voor afdelingen van de KBO en voor cursisten aan de Seniorenacademie op de HOVO. Hij vertelde niet alleen over historische en heemkundige onderwerpen, maar schreef daarover ook diverse artikelen in ons tijdschrift. Daarnaast was hij enkele jaren geleden een belangrijke mede-auteur van het lijvige boekwerk Oisterwijk, een geschiedenis van meer dan 800 jaar (2012) en van het boek Opgegraven en opgediept. De vroegste geschiedenis van Berkel-Enschot-Heukelom (2014).

Jan was binnen onze kring erg actief. Hij was secretaris van 1986 tot en met 1991. Wie herinnert verder zich niet de prima verzorgde door hem georganiseerde reisjes naar België waarbij hij zijn voorliefde voor het docentschap niet verloochende. De deelnemers kregen in de bus van hem al uitgebreide uitleg over de bestemmingen van die dag. Jan legde de basis voor onze uitgebreide bibliotheek en gezien het feit dat hij ook op latere leeftijd nog de studies rechten (1995) en bestuurskunde (1998) voltooide gaf hij onze kring ook nog wel eens juridisch advies. Buiten onze vereniging was hij actief als bestuurslid van Brabants Heem en secretaris van de Stichting Behoud Cultuurhistorisch Erfgoed in het Groene Woud en van het Centrum voor Studie van Land en Volk van de Kempen.

Jan was een druk bezet persoon. Zijn maatschappelijke betrokkenheid uitte zich ook in het ruim elf-jarig lidmaatschap van de gemeenteraad van Berkel-Enschot voor D’66, een partij waarvan hij binnen de afdeling Tilburg ook bestuurslid zou zijn. Het gildewezen trok hem. Hij was vanaf 1998  lid van het Koninklijk Handboogschuttersgilde Sint Sebastiaan van Willem III te Tilburg waar hij zelfs in 2000 koning schoot en later deken-schrijver werd. Ook zat hij in het bestuur van de Oisterwijkse Fundatie Jeanne van Diessen.

Wij, maar zeker ook zijn directe familieleden, zullen hem missen.
Wij wensen zijn familie, Hanneke en de kinderen heel veel sterkte in deze zware dagen en moge Jan rusten in vrede. 

Bestuur en leden De Kleine Meijerij,
Anton van Dorp, wnd. voorzitter

Zoals bij u bekend is, heeft de presentatie van de Unentse Sprokkels 17 op vrijdag 20 maart jl. vanwege het Coronavirus geen doorgang kunnen vinden. We zien ook niet dat het voorlopig mogelijk wordt voor onze wat oudere doelgroep weer zo'n bijeenkomst in ’t Plein te organiseren. Wij hebben op zo’n avond altijd meer dan 100 aanwezigen. Daarom hebben wij i.s.m. Videogroep Udenhout een online presentatie gemaakt. De link met deze presentatie wordt op vrijdag 5 juni toegezonden en komt ook online op social media zodat u hier thuis van kunt genieten.

De verkoop van Unentse Sprokkels 17 start dan op zaterdag 6 juni om 10.00- 13 .00  uur bij ’t Schoor, ingang achterzijde, of bij de verkooppunten Fotogalerie Angelique, Electro World Hoppenbrouwers, Top-Toys/Nogmaals in Udenhout en bij Bakkerij Geerts in Biezenmortel. Indien in het verleden de uitgave altijd naar u opgestuurd werd, gebeurt dat vanzelfsprekend ook dit jaar. In de week na 6 juni ontvangt u dan uw gereserveerde exemplaar.

Indien u liever thuis blijft dan bieden wij dit keer (voor de inwoners van Udenhout en Biezenmortel) als extra service aan dat wij na ontvangst van het bedrag het boekje na 6 juni bij u thuis in de bus stoppen. Vermeldt dan wel Sprokkels 17 en uw naam en adres als kenmerk bij uw betaling. U kunt het bedrag a € 10,- overmaken op:  NL86 RABO 0152 0886 87 t.n.v. Stichting Heemcentrum ’t Schoor te Udenhout.

De boekenverkoop  op ’t Schoor vindt alleen plaats met gepast contant betalen (€ 10,-- per exemplaar) of per pin. Houdt u ook rekening met de aangegeven route. Dus gezondheid en veiligheid staat ook bij ons voorop.

Meer informatie: Heemcentrum 't Schoor

Image by Freepik

Over enkele maanden verschijnt er weer een mooi boek over een stukje Oisterwijkse geschiedenis. Dit maal niet over hoge heren en dames, maar over de bewoners van het Oisterwijkse achterbuurtje 'De Gastjes', die soms letterlijk en figuurlijk moesten knokken om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien.

Ad van den Oord schrijft het. Hij heeft er twintig jaar onderzoek aan gewijd. Het was niet altijd even gemakkelijk, want hoe schrijf je een verhaal over je voorouders als die niet eens een handtekening onder hun huwelijksakte konden plaatsen? Welke bronnen boor je aan als er geen brieven, dagboeken of memoires zijn? Van den Oord reconstrueert op persoonlijke, beeldende en pakkende wijze met behulp van rechtbankarchieven, kranten en interviews het leven van zijn oma Janske Rokven en haar familie in het Oisterwijkse achterbuurtje 'De Gastjes'. Deze bezembinders, mattenventers en steenovenarbeiders leiden een zwervend bestaan dat gekenmerkt wordt door armoede, wildstropen en drankgebruik. De oppassende vaklui uit de familie van zijn opa Dorus Diepens werken zich daarentegen omhoog in het industrialiserende en katholieke Oisterwijk.

Twee families, twee gescheiden werelden. Totdat in de milde februaridagen van 1914 soldaat Dorus Diepens de dan net negentienjarige Janske Rokven zwanger maakt. Wat voor haar een verlossing lijkt uit armoede en krotwoningen, dreigt voor hem een belemmering te vormen voor zijn aspiraties in deze ‘nieuwe tijd’. Dat alles in een onthullend, heel leesbaar en rijk geïllustreerd boek over de dagelijkse beslommeringen en ellende van mensen die op of onder de armoedegrens leefden in een Brabants dorp uit de eerste helft van de vorige eeuw. Van een groep mensen over wie in de geschiedenisboeken veel minder te vinden is dan over de (invloed)rijken. De Brabantse versie van ‘Het Pauperparadijs’? Lees het boek en oordeel zelf.

Het boek met de intrigerende titel De Gastjes. De schaamte van mijn oma. Overleven in armoede wordt uitgegeven door de Stichting Het Kwartier van Oisterwijk.

Op 6 november 2020 verschijnt het boek maar vanaf nu kunt u tot 1 oktober intekenen voor de speciale prijs van 15 euro per stuk. Daarna wordt de prijs 19 euro. Intekenen kan via de website van de uitgever.

Meer informatie:

Ad van den Oord (auteur): 013-5288564
Anton van Dorp (Kwartier van Oisterwijk): 013-5334278

'Oisterwijk Gemulhoeken Park' / Foto Collectie Regionaal Archief Tilburg / gemeente Oisterwijk

'Groen Erfgoed,' zo luidt het thema voor de voordracht van personen of projecten die in aanmerking kunnen komen voor de Knippenbergprijs 2020. Te denken valt aan parken, openbaar groen of heemtuinen, ofwel in meer formele termen 'cultuurhistorisch en landschappelijk Groen Erfgoed' in Noord-Brabant. Vooral de inzet van vrijwilligers en jongeren die het landschappelijk groen beheren en toekomst geven, wordt gewaardeerd. Aansprekend, vernieuwend en publieksgericht, dat zijn de termen waarop de jury de aanmeldingen beoordeelt. Zijn er in uw dorp projecten of personen die in aanmerking komen voor de Knippenbergprijs? Meldt u zich dan zo snel mogelijk aan.  

De Knippenbergprijs is vernoemd naar prof. dr. Willy Knippenberg (1910-2005) die priester, classicus, historicus en onderwijzer was. Hij zette zich in voor de regionale geschiedbeoefening in Noord-Brabant. Daarbij was Knippenberg de grondlegger van enkele Brabantse musea, waarvan hij ook bestuurslid werd. Daarnaast was hij een stimulator van de volkskunde en deed hij onderzoek naar de natuurlijke historie van de provincie.

In 2007 namen Stichting Brabants Heem, Het Noordbrabants Museum, Historische Vereniging Brabant, De Leerstoel Cultuur in Brabant en het Nederlands Centrum voor Volkscultuur het initiatief om de Knippenbergprijs in te stellen. Sindsdien wordt om de twee jaar de prijs uitgereikt aan een persoon of vereniging in Brabant die een activiteit ontplooit in de geest van Knippenberg. De winnaar ontvangt een geldbedrag en alle genomineerden krijgen een oorkonde.

Lees meer over de Knippenbergprijs.