Nieuw nummer De Kleine Meijerij # 3 2023

AFLEVERING 3 VAN DE KLEINE MEIJERIJ VERSCHENEN
Het thema van Open Monumentendag 2023 was “Levend erfgoed”. Het nieuwe nummer van kwartaaltijdschrift/vlugschrift van Heemkundekring De Kleine Meijerij sluit af met een kort redactioneel artikel dat aandacht besteedt aan de breed opgezette en gevarieerde erfgoedmanifestaties die in de gemeenten van haar werkgebied, waaronder Oisterwijk, heeft plaatsgevonden. Onder andere werd in Sociaal-cultureel centrum De Schalm in Berkel-Enschot een erfgoedvitrine onthuld.

 
Café De Keijzer gelegen aan het toenmalige kruispunt (coll: Annie van Roessel-Kolen)
Eveneens onderdeel van levend erfgoed is het in woord en beeld vastleggen van aspecten van de geschiedenis van de kernen van een gemeente. Harrie van Iersel beschrijft in het openingsartikel van dit nieuwe nummer ‘Het einde van ’T Eind’ in Helvoirt. Eind jaren ’50 van de vorige eeuw werd de Rijksweg van Den Bosch naar Breda onder andere ter hoogte van Helvoirt naar het zuiden verlegd. Dit had uiteraard gevolgen voor het Helvoirtse kruispunt en de aanpalende bebouwing. In dit artikel, begeleid door veel toepasselijke illustraties, wordt de oude situatie in herinnering geroepen.
Verder onderzoek naar een Moergestels medaillon, waarvan de vondst gemeld werd door Gerard Willems in nummer 4 van dit tijdschrift van het jaar 2022, wordt beschreven door Anton van Dorp. Er is onder andere onderzoek gedaan naar de samenstelling van het materiaal waaruit blijkt het medaillon is gegoten uit lood en tin. Ook na dit nieuwe onderzoek, zo blijkt, is definitief uitsluitsel over diverse vragen eromheen nog niet te geven.

Rijtuigenfabirek Van den Biggelaar aan 't Rootven. (coll. Ad Wolfs Adr. Zn Moergestel)
De familie Van den Biggelaar behoorde in onder meer Moergestel, Udenhout en Berkel tot de ‘autopioniers’ in het werkgebied van De Kleine Meijerij. Drie stambomen van deze familie worden door Joost van der Loo aan elkaar gekoppeld. Constantinus van den Biggelaar, een buitenbeentje op technisch gebied, was de tweede inwoner van Moergestel die een auto bezat. Hij bouwde autobussen en begon een autobusdienst. Eerdere publicaties hierover in dit blad worden in de bronvermeldingen bij het artikel gegeven, zodat deze gemakkelijk terug te vinden zijn.
            
Sjef Paijmans in Kamp Vught. (coll.Nationaal Archief)
Oisterwijker Sjef Paijmans is het onderwerp van een bijdrage van Daan Doesborgh, die op verzoek van het Regionaal Archief Tilburg een podcast maakte over de memoires van Paijmans. Deze werd na de bevrijding opgepakt en kwam om lang onopgehelderde redenen terecht in Kamp Vught, waar hij tussen SS-ers en collaborateurs moest verblijven. Het verhaal van Daan Doesborgh werpt nieuw licht op deze bijzondere zaak.
                              
Zelfportret Henri van Vucht en potloodtekening van zijn echtgenote. (foto: Christ van Eekelen)
Een bedrijf in Esch dat dit jaar het eeuwfeest viert is Van Vucht interieuratelier. Nettie van de Langenberg-Scheepens gaat in haar bijzonder ‘schilderachtig’ geïllustreerde bijdrage op zoek naar de wortels van de familie die het nog altijd actieve bedrijf heeft opgericht. “Stamvader’ was de niet onverdienstelijke (kunst)schilder Henri van Vucht.
Literatuur-signalement is deze keer het boek ‘Over de notaris van Udenhout en Biezenmortel” van schrijversteam Erfgoedcentrum ’T Schoor. De webtip verwijst naar www.bossche-encyclopedie.nl, over transcripties en bewerkingen (door Stan Ketelaars) van het oudste Bossche protocol.

 Deze aflevering 3 van De Kleine Meijerij is verkrijgbaar bij Boekhandel Oisterwijk te Oisterwijk, bij Johan heeft het te Moergestel, Primera Koningsoord te Berkel-Enschot, SPAR te Esch, Slijterij Mitra te Helvoirt, de Read-shop/DA te Udenhout en het Heemcentrum van De Kleine Meijerij in het voormalig gemeentehuis van Haaren aan het Mgr. Bekkersplein.

Open Monumentendagen 2023 Kleine Meijerij

AKTIVITEITEN OPEN MONUMENTENDAGEN IN DE KLEINE MEIJERIJ
EEN BRUISEND ERFGOEDWEEKEND

Wat is er op 9 en 10 september 2023 te doen in de plaatsen van ons werkgebied?
Zie voor uitgebreidere informatie de linkjes.

Berkel-Enschot
Zaterdag 9 september:
* Koningsoord 12.00- 16.00 uur onderdeel van de CultuurProeverij en Monumentenactiviteiten gemeente Tilburg met folder
  Filmpjes over het leven in de abdij Koningsoord, kleine foto-expositie, rondleiding pandgang, optreden Elerlyc, informatiestand
* Museum Onder d'n Hooizolder 11.00 tot 17.00 uur
  Voorwerpen uit grootmoeders tijd, tuinwandeling, expositie over de huisschilder en zijn materialen in de eerste helft van de vorige eeuw.  
Zondag 10 september
* Museum Onder d'n Hooizolder, zie hierboven, 11.00 tot 17.00 uur met om 13.30 een optreden van de Elkerlyc Speellieden.

Esch
Zaterdag 9 september:
* Kraam bij de bierpomp met informatie over monumentaal Esch. 11.00-16.00 uur
Dit maakt onderdeel uit van de activiteiten in de gemeente Boxtel activiteiten in de gemeente Boxtel waar 3 fietsroutes zijn uitgezet langs monumenten in de plaatsen Boxtel, Esch, Liempde en Lennisheuvel

Haaren
Zondag 10 september
* Openstelling heemcentrum de Kleine Meijerij  in voormalig gemeentehuis (Mgr. Bekkersplan 2) 11.00-16.00 uur.
Tussen het feestgedruis van het Reuzenfestival op het plein, kunt u binnen onze expositieruimte bezoeken, oude filmpjes bekijken en oude foto’s van Haarense monumenten bewonderen. Wilt u snuffelen in mooie boeken over historie, archeologie, cultuur enz. van onze regio? U kunt ze bij ons kopen (contant geld).
* Openstelling Museum Gedenkplaats Haaren in voormalig gemeentehuis 11.00-16.00 uur.
De gedenkplaats wil de geschiedenis van het Groot-Seminarie (later Haarendael) in stand houden. Het gebouwencomplex is nl. in gebruik geweest van 1941-1944 als gijzelaarskamp en later gevangenis, Polizie- und Untersuchungsgefängnis.

Helvoirt
Zondag 10 september
* Openstelling monumenten in Haaren: 12.00-17.00 uur Sint-Nicolaaskerk, protestantse kerk (oude Nicolaaskerk) en 11.00-17.00 uur Landgoed Zwijnsbergen. 

Heukelom / Haaren / Moergestel / Oisterwijk (gemeente Oisterwijk)
Zondag 10 september
* In de diverse kernen van de gemeente Oisterwijk vinden verschillende verrassende activiteiten plaats in het kader van Open Monumentendag Erfgoedpresentatie van 11.00 tot 16.00 uur. Voor de mogelijkheden zie het overzicht . In iedere kern is een ‘Erfgoedwerf’. Op centrale punten in elke kern komen marktkramen. Digitaal krijg je via QR-codes informatie over cultuur, historie en ambacht. Diverse organisaties hun Erfgoed-vaardigheden tonen. De jaarlijkse afsluiting vindt plaats bij Mie Pieters in Heukelom alwaar wethouder Anne Cristien Spekle om 17.00 uur de jaarlijkse Monumentenprijs uit zal reiken.
Zie ook de leuke filmpjes over Levend Erfgoed die Oisterwijk in beeld maakte.
* Zorgcentrum De Vloet. Hier gaat ons bestuurslid Karin van den Heuvel tussen 14.30 u-16.30 u in gesprek met de bewoners. Verhalen en gedichten van en over vroeger.

Udenhout / Biezenmortel
Zaterdag 9 september
* In Udenhout staat de notaris centraal. Rondom dit thema heeft erfgoedcentrum 't Schoor n de tijdspanne 11.00-16.30 uur  aardig wat activiteiten georganiseerd (ondermeer een kunstveiling, boek over de Udenhoutse notarissen en openstelling heemcentrum ;t Schoor). ook is informatie te vinden in de folder van de gemenete Tilburg. 

De Kleine Meijerij wenst u mooie en leerzame Open Monumentendagen.

De Kleine Meijerij in kort bestek

DE KLEINE MEIJERIJ IN KORT BESTEK

Heemkundekring De Kleine Meijerij

1947
De Kring is op 19 juni 1947 in Helvoirt opgericht door de secretaris van de afdeling van de Brabantse Beweging, Anton van Oirschot. Bestuur: voorzitter M. Scholten van Aschat uit Vught, penningmeester M.C. van Iersel (gemeenteontvanger van Haaren en Helvoirt), secretaris Van Oirschot zelf. Men startte met het “Vlugschrift van de Heemkundige Studie-Kring voor Helvoirt en Omgeving”.
Het werkgebied omvatte toen Cromvoirt, Haaren, Helvoirt, Udenhout en Vught.
Het allereerste Vlugschrift (in doorslag getypt nummer) verscheen in oktober 1947.

1948
De studiekring telde zo’n 30 leden.

  
Pastoor Binck (Leur 1882 – 1971 Breda), kapelaan te Breda en pastoor te Alphen, waar hij zich meteen ging inzetten voor de archeologie. Hij was voorzitter van de St. Brabants Heem. Hij verzorgde lezingen. Tegen 1940 zette hij zich in voor de heemgedachte.
Hij heeft een standbeeld bij het oudheidkundig streekmuseum te Alphen, waarvan hij zelf aan de basis stond. Van dat standbeeld is ook een bronzen beeldje gemaakt, dat dienst doet als onderscheiding voor de Brabantse heemkunde.

1952
Bestuur DKM de heer Schuurmans uit Haaren, J. Franken uit Oisterwijk en H. Donkers uit Vught. 60 leden.

1953
Schuurmans overleed en Haaren werd vertegenwoordigd door broeder Adelbertus, de overste van de Broeders van Huijbergen te Haaren. Voor Udenhout nam L. Brouwers zitting.

1958
Redactie De Kleine Meijerij: F.W. Smulders te Den Bosch en mr. G. Berkelmans te Oisterwijk.

1969
Op 16 juni ‘heroprichtingsvergadering’ met gebied Berkel-Enschot, Esch, Haaren, Helvoirt, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout.
Voorzitter P. Drijvers uit Oisterwijk, vice-voorzitter E. van Hövell tot Westerflier-Zinnincq Bergmann te Helvoirt, secretaris pater E. van Waesberge te Haaren, penningmeester E. Moebs-Bayer te Moergestel, archivaris P. Wuisman te Oisterwijk. Ook broeder Adelbertus te Haaren, W. de Bakker te Oisterwijk en A. de Weyer te Esch.

Het Vlugschrift werd een gezamenlijke uitgave van de Heemkundekring en het Streekarchivaat, tot 1975. Bij de 22^ste jaargang kon overgegaan worden op offset, waardoor illustraties tussen de tekst mogelijk werden.

1970
Brabants Heem ging het jaarlijkse werkkamp verzorgen. Aantal leden rond 200.

1979
De heemkundekring hield een expositie in april en liet op 4 mei 1979 haar statuten als vereniging vastleggen door notaris L. van der Werf te Oisterwijk

 .

1989
De gemeente Oisterwijk heeft, na het in gebruik nemen van het nieuwe administratiekantoor op de plaats van sigarenfabriek met villa De Huifkar, deze oude herberg en brouwerij, die de laatste jaren dienst deed als een der gemeentekantoren, in gebruik gegeven aan de heemkundekring De Kleine Meijerij.

De boerderij en ook wel de herberg ‘In de Drye Swaentjes’ stamt uit het midden van de zeventiende eeuw. In 1660 is het huis, dat toen al zo heette, afgebrand. Het huidige pand is in 1660 of kort daarna gebouwd.
In de 19e eeuw werd het pand een patriciërswoning. Oisterwijkers zeggen later ook wel “Versterhuis” naar een roemruchte latere bewoner mr. Abraham Hendrik de Balbian Verster (18330-1913). Hij was kantonrechter te Boxtel en later in Tilburg.
De heemkundigenvereniging heeft t.g.v. de in ingebruikneming een tentoonstelling georganiseerd onder de titel van “Werk van Toen”.

 1990
Totaal ledenbestand 438.

2005
Verkoop van het pand De Drye Swaentjes door de gemeente. De heemkunde werd tijdelijk gehuisvest in Berkel-Enschot en daarna in Udenhout. aan het zwervend bestaan kwam een eind met de verhuizing naar pand Spoorlaan 70 te Oisterwijk.

2021
     
Het pand aan de Spoorlaan werd verkocht en de heemkundekring was gedwongen in juni 2021 te verhuizen. We vertrokken naar het oude gemeentekantoor te Haaren

2022
Jubileum jaar (75-jarig bestaan), waarin we diverse evenementen organiseerden: o.a. een Open Dag en lezingen.
                                       

 

2023
Zondag 10 september 2023 doet ook de heemkundekring weer mee met de OPEN MONUMENTENDAG. We werken zaterdag 9 september mee met een Cultuurproeverij, rondleidingen, filmpjes en een infostand in Berkel-Enschot. In Esch sluiten we aan met een fiets- en wandelroutes Boxtel/Esch en we staan met een kraam in Oisterwijk, waar een boekje met QR-codes te verkrijgen is. In ons heemcentrum in Haaren houden we Open Dag met uitleg bij de expositieruimte, filmpjes en boekenverkoop.

Ons Werkgebied
Heemkundekring "De Kleine Meijerij" heeft als werkgebied Berkel-Enschot, Biezenmortel, Esch, Haaren, Helvoirt, Heukelom, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout.

Ons Doel
Het bevorderen in brede kring van de belangstelling voor en de kennis van eigen streek, volk en gebruiken daarvan en heemkundig waardevolle overblijfselen uit vroeger tijden.
Zij tracht dit doel te bereiken door het onderzoeken, bestuderen en veiligstellen van heemkundig belangrijke terreinen, onroerende en roerende goederen, zaken, voorwerpen en oudheidkundige gegevens in en van het werkgebied en zijn omgeving, door het organiseren van excursies, cursussen, lezingen, publicaties en tentoonstellingen, hetzij zelfstandig, hetzij in samenwerking met andere groeperingen of instanties.
Ook het deelnemen aan activiteiten van andere verenigingen, welke met vorenstaand doel verband houden of daartoe van belang zijn, alles in de ruimste zin van het woord.
De vereniging stelt zich onafhankelijk op ten aanzien van godsdienst en politiek.

Ons Kwartaalblad (Vlugschrift),de Nieuwsbrief (Achterkantjes)
Deze worden 4 x per jaar uitgegeven voor onze leden. Losse nummers van het kwartaalblad zijn op diverse plaatsen te koop, ook bij het heemcentrum.
Zie: www.dekleinemeijerij.nl/publicaties/tijdschriften/vlugschriften-uitgaven

Boeken (Historische publicaties)

We hebben een groot aantal boeken te koop. Deze kunt u bekijken en bestellen via www.kwartiervanoisterwijk.nl.
Deze stichting is in 2002 opgericht met als doel historische publicaties uit te geven die betrekking hebben op onderwerpen betreffende de geschiedenis van de Gemeente Oisterwijk en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.
Voorbeelden hiervan zijn de edities van de Oisterwijkse Historische Reeks waarvan deel 1 al werd uitgegeven in 1991 en de uitgaven in de Oisterwijkse Historische Brochurereeks.

Facebookpagina
Sinds enkel jaren zijn we ook te vinden op facebook met een eigen pagina. Die kent inmiddels al ruim 3000 volgers.

 Bidprentjes

   
Wij hebben ongeveer 24.000 bidprentjes in ons bestand ingevoerd. Het oudste prentje tot nu toe is:  Elisabeth van Opstal, overleden in 1807.

Rondleidingen

 
Sinds juni 2003 verzorgt onze Heemkundekring onder leiding van een gids, cultuurhistorische stadswandelingen, fietstochten en rondleidingen over de Joodse begraafplaats in Oisterwijk. www.stadsgidsenoisterwijk.nl

Heemkundekring De kleine Meijerij
Bezoekadres:
Mgr. Bekkersplein 2
5076 AV Haaren

Contact:
Philo IJpelaar
Jopie Smuldersstraat 11
5063 CP Oisterwijk
Tel. 06-20694624
e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Activiteiten Nationale Archeologiedagen 16, 17, 18 juni

Nationale Archeologiedagen Tilburg en Boxtel/Esch

AFDELING MIDDEN-BRABANT van de AWN - Vereniging van Vrijwilligers organiseert:

Vrijdagavond 16 juni
Lezing over opzet en resultaten archeologisch onderzoek Tilburg Zuid (Stappegoor) door: Annemarie Kooi en Stijn van As, beiden als Senior KNA archeoloog werkzaam bij het archeologische bureau BAAC.
Waar: Wijkcentrum De Back (Schout Backstraat 33) in Tilburg.
Aanvang: 20.00 uur , toegang is gratis.

Zondagmiddag, 18 juni
Informatiemarkt Archeologie, vondstdeterminatie
Waar: Wijkcentrum De Back (Schout Backstraat 33) in Tilburg.
Tijd:       14.00 tot 17.00 uur
Ieder die wel eens iets vindt in de bodem kan zijn vondsten laten determineren en beoordelen. Hiervoor zijn die middag diverse deskundigen aanwezig die vertrouwd zijn met de verschillende materiaalsoorten. Dit zijn zowel ervaren amateurs als beroepsarcheologen.

Tijd:       14.30-15.30 uur
Lezing door Johan Langelaar met aansluitend een korte workshop over de ‘do’s and don’ts’ bij vondsten.

Meer informatie: Website AWN Midden-Brabant

OERTIJDMUSEUM BOXTEL organiseert:
Zaterdag 17 juni:
Uitleg over vondsten en resultaten project CARE in het Oertijdmuseum Boxtel 10.30 tot 13.30 uur.
Meer informatie: Uitleg project CARE in Boxtel   

NOG MEER INTERESSANTE ACTIVITEITEN ELDERS IN BRBANT EN NEDERLAND VINDT U OP DE WEBSITE VAN DE NATIONALE ARCHOLOGIEDAGEN.