Overzicht aanwezige protocollen

Met de volgende link vindt u een overzicht van de gebruikte afkortingen: Afkortingen overzicht

Het schepenprotocol van 's-Hertogenbosch

Het Bosch' protocol omvat 621 vuistdikke boeken met akten van 1368 tot 1809 van allerlei akten, vooral van transport van onroerend goed, cijnzen en pachten, niet enkel van de stad maar ook van de gehele Meierij van 's-Hertogenbosch. Inventarisnummers 1175-1795.

Ze berusten nu in het Stadsarchief van 's-Hertogenbosch, nadat ze jarenlang bewaard werden bij het Rijksarchief in die stad.

Bij een onderzoek naar het grondgebied van Oisterwijk en omgeving kan deze belangrijke reeks niet gemist worden. Daartoe zijn van de relevante akten uit deze omgeving uittreksels of regesten gemaakt. Andere terloops tegengekomen gegevens zijn mee verwerkt.

Bij deze lezing is uitgegaan van de registers of eenvoudige indexen bij nagenoeg ieder deel na 1500. Die zijn gemaakt in de 18-de eeuw.

Vòòr dat jaar beschikken we tegenwoordig over een uitgebreider ficher, begonnen door Ferdinand Smulders (de periode van ca. 1420 tot 1500) en afgemaakt door Mechelien Spierings (vòòr 1420). De oudste delen worden momenteel bewerkt (uitgeschreven en van regesten voorzien) door S. Ketelaars.

Het Bosch protocol loopt vòòr 1578 van Bamis tot Bamis (1 oktober), het zittingsjaar der schepenen. Iedere secretaris schreef een aantal katernen die later bijeengebonden zijn. Op de band kwam een korte aanduiding, die bij de bewerking mee overgenomen is evenals een oude nummering op iedere band.

In latere jaren had iedere secretaris een eigen serie protocollen van zijn ambtsperiode.

Vanaf 1685 zijn er aparte delen 'De testamentis'. Hierin zitten geen inhoudsopgaven en deze zijn enkel globaal doorgenomen.

Ook zijn er nog series vonnisboeken (inventarisnummers 1799-1817 tussen 1366 en 1801); instrumentboeken (1819-1840 tussen 1565 en 1752); grote delingen (1841-1857 tussen 1467 en 1638); nog vier delen met allerlei akten (1858-1861 tussen 1487 en 1595). Dezen moeten nog bekeken worden. We beschikken enkel over aantekeningen van het echtpaar Leget en van Ferdinand Smulders.

De hier volgende regesten zijn vervaardigd vanaf de micro-fiches die gelukkig gemaakt zijn van de gehele serie (en op meerdere archieven zijn te raadplegen), daar bij een 'restauratie' kort geleden de oudste delen nagenoeg onleesbaar zijn geworden. Daarnaast zijn er nog rolfilms, vervaardigd ten behoeve van de mormonen alweer jaren geleden. Deze films worden bewaard op het Rijksarchief te 's-Hertogenbosch.

De archivaris van het Regionaal Archief Tilburg, de heer Wim Reijnders stelde de micro-fiches voor bewerking na 1500 ter beschikking.

De gegevens voor 1500 zijn afkomstig van de heer S. Ketelaars te Rosmalen. Hij gaf ons toestemming zijn aantekeningen hier ter beschikking te stellen. Ze zijn gebaseerd op de fiches voor 1500 onder het trefwoord Oisterwijk.

Deze regesten uit het Bosch' Protocol vormen maar een fractie van de rijke inhoud. Mochten gebruikers aanvullingen (of verbeteringen) beschikbaar willen stellen, dan zijn die van harte welkom.

Een voorbeeld:

---

's-Hertogenbosch, R.1689
J.L.v.Cattenburg, januari 1701 - juni 1702 24 / 514

1. 1701 januari 3 sH,R.1689,1
Hendrick Teulincx wnd Otw
- 1 zesterzaad land te Otw aan de Bocxtelse strate t verkoper t Jan Willem de Gruyt v gem. straat voors. t gem. wegh
aankomst onder andere bij opdracht van Aert Janse Wamans? [Venmans? of Vromans?] 29-3-1695
aan Cornelis Bettens wnd Otw

---

de bron: 's-Hertogenbosch, met het inventarisnummer: R.1689
de secretaris, de jaren van het protocol, de oude nummers op de band

een volgnummer, daarna de datum van de akte, een verkorte weergave van de bron met de folio-aanduiding.

Daarna het regest, waarbij wonend te Oisterwijk afgekort is tot wnd Otw en de in de akte genoemde buren (belenders) achtereenvolgens weergegeven zijn met t (<) - t (>) - v (^) - t (v): tussen, tussen, van, tot.

Ook is zoon (dochter) van wijlen afgekort tot z.(d.)w.; wede - weduwe, wedn. weduwnaar, bvvo staat voor binnen de vrijheid van Oisterwijk, Otw is Oisterwijk, kvOtw, kerk van Oisterwijk.

Literatuur

drs Geertrui Van Synghel, Het Bosch' Protocol, een praktische handleiding. Werken met Brabantse bronnen 2, 's-Hertogenbosch 1993

F.W. Smulders, Over het schepenprotocol, in: Brabants Heem XIX (1967), 159-165

M.H.M. Spierings, Het Schepenprotocol van 's-Hertogenbosch, 1367-1400, Tilburg 1984.