In dit informatieblad kunt u lezen over:

-          Lezing over boerderijen behorende bij kasteel Heeswijk en Nemerlaer door Rien de Visser op donderdag 14 april in Herberg Van Boxtel in Haaren, aanvang 20.00 uur.

-          Bomenwandeling op landgoed “Zonnewende” Moergestel door Mart van de Oever op zaterdag 28 mei  aanvang 10.00 uur

-          Oproep voor kandidaat voorzitter Heemkundekring De Kleine Meijerij

-          Jeroen Bosch in ons heemcentrum

-          Scriptieprijs Jan Brouwer 2016 gewonnen door Mark Vermeer

-          Put met heraldische wapens gerestaureerd op de Markt te Den Bosch

-          Archeologische studiedag Brabants Heem en NBAW op 3 april 2016

-          Nieuw boek over de KVL in voorbereiding

-          Het oude kadaster (1832-1950) beschikbaar bij ons Heemcentrum

Excursies en lezingen zomer en najaar 2016

LEZING over boerderijen behorende bij kasteel Heeswijk en Nemerlaer

“Ziehier, Wij verkopen 77 kasteelhoeven! Het merkwaardigste kasteel van Nederland” door Rien de Visser

op donderdag 14 april in Herberg Van Boxtel, Oisterwijksedreef 2, 5076 NA Haaren (bij de rotonde nabij kasteel Nemerlaer).  aanvang 20.00 uur

Kasteel Heeswijk, 22 april 1895 om I0 uur des morgens. In een bovenkamer blaast de laatste kasteeljonker na 66 jaren zijn laatste adem uit. Jonker Alberic, voluit jonkheer Donas Théodor  Alberic van den Bogaerde van Terbrugge. heer van Heeswijk, Dinther en Moergestel. Hij  Iaat een legendarische erfenis na.

“TROUW ZE OF ZEND ZE WEG”

Na de dood van zijn broer Louis komt Kasteel Heeswijk helemaal aan Alberic toe. Die gaat er permanent wonen. Daarvoor vertoeft hij meestal op zijn buitenplaats De Nemerlaer bij Haaren die hij in 1852 had gekocht.  In 1849 was hij met vaders geld en handtekening al heer van Moergestel geworden. Samen met Louis bouwde hij verder aan het Heeswijks kasteel. Hij legt zich speciaal toe op hen verzamelen van ‘oud ijzer`, munten en prenten voor hun Atlas van Brabant. Hij zit in de Heeswijkse gemeenteraad en is bestuurslid van de Brusselse Landbouwmaatschappij La Campagnarde. In 1892 wil hij met de burgemeester proeven nemen met nieuwe Amerikaanse Landbouwgewassen die een hogere opbrengst beloven en jongelui theoretisch laten scholen. Een voorgenomen landbouwtentoonstelling bij het kasteel wordt vanwege zijn dood afgelast. Jonker Alberic tast graag grenzen af. Huishoudster Koosje Janssen, dochter van de Heeswijkse hoofdonderwijzer wordt zijn levensgezellin "Trouw ze of zend ze weg" maant hem de pastoor als ze op het Heeswiiks kasteel ongehuwd komen samenwonen. Pas op zijn sterfbed mag de abt van Berne de jonker en zijn juf na ruim 25 jaar "gezellig samenzijn" in de kerkelijke echt verbinden. Amper 2 dagen voor zijn dood beschikt Alberic over de vereiste sacramenten voor een katholieke uitvaart en teraardebestelling in gewijde grond. Eerst in de 21^ste eeuw komt de clou van het verhaal (officieel) naar buiten. Er waren twee bastaarddochtertjes in het spel, Jeanne en Jacqueline.

Rien de Visser is geboren en getogen in het poortgebouw van kasteel Heeswijk, waarvan zijn vader de poortwachter was. Over het kasteel en de boerderijen zal Rien vertellen op deze avond in een boerderij en herberg die eens toebehoorde tot het kasteel als een van de 77 die in 1963 verkocht werden.

Op deze avond is ook bij hem het boek te koop waarin de boerderijen beschreven staan (€ 19,95).

BOMENWANDELING op landgoed “Zonnewende”, Tilburgseweg 54, Moergestel

door Mart van de Oever op zaterdag 28 mei, aanvang 10.00 uur, verzamelen op de parkeerplaats, te bereiken via de entree met het bord Europrofs.
De kosten bedragen € 2,00 per persoon, te voldoen bij deelname, liefst gepast.

Villa Zonnewende is een ontwerp van architect Karel de Bazel die begin 20^ste eeuw villa’s ontwierp voor vermogende particulieren. In opdracht van Adolf van den Berg, wollenstoffenfabrikant en eigenaar van  de AaBe fabriek in Tilburg bouwde hij in 1922 deze woning, een eigen versie van de Engelse landhuisstijl. De tuin is ontworpen door Leonard Springer.

Sinds 1987 is in deze villa “Europrof” gevestigd een Horeca opleiding voor vrouwen en is de tuin niet toegankelijk voor bezoekers. Voor deze rondleiding werd voor ons een uitzondering gemaakt en toestemming verleend om hier te mogen rondwandelen.

Herhaalde oproep voor kandidaat voorzitter Heemkundekring De Kleine Meijerij

Noud Smits heeft aangegeven dat hij zich na het uitdienen van zijn huidige zittingstermijn (maart 2016), niet meer herkiesbaar zal stellen als voorzitter van onze Heemkundekring.
Het bestuur is er helaas nog niet in geslaagd een nieuwe voorzitter te vinden en zoekt nog steeds kandidaten voor deze functie. Dat kunnen personen zijn die al lid zijn van onze kring maar ook daarbuiten. De sollicitatieprocedure loopt via een door het bestuur ingestelde vertrouwenscommissie. Daarvan zijn lid: Anton van Dorp, Henk van Helvert en Gerrit de Jong en adviseur Mart van den Oever.

Via deze weg vragen wij of u als lid interesse heeft om deze functie op u te nemen of dat u wellicht iemand kent, binnen of buiten de vereniging, die wij daarvoor zouden kunnen benaderen.
Een profielschets van de gevraagde voorzitter van de Heemkundekring is op te vragen bij de voorzitter van de vertrouwenscommissie te weten:

H. van Helvert, Plataanlaan 6, 5076 ED Haaren, 0411-622230, e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Als u interesse heeft kunt u dit telefonisch of via mail kenbaar maken met een korte motivatie aan de voorzitter van de vertrouwenscommissie. Alle informatie van en over kandidaten wordt strikt vertrouwelijk behandeld.

Bij voorbaat dank voor uw medewerking.
Bestuur De Kleine Meijerij.

Jeroen Bosch in ons heemcentrum

Op grootse wijze wordt dit jaar Jeroen Bosch (1516-2016) herdacht.
Van 13 februari t/m 8 mei 2016 is er in het Noord Brabants Museum te ’s Hertogenbosch een bijzondere  tentoonstelling over de beroemde schilder. Op een bescheiden wijze wil ik ook heemkundekring De Kleine Meijerij aandacht besteden aan deze grote kunstenaar uit onze regio. Antoon van Hedel heeft een drietal vitrines ingericht met een aantal boeken en attributen.

’s-Hertogenbosch heeft in de loop der tijden vele schilders voortgebracht. De meest bekende onder hen is Jeroen Bosch.  Zijn familie is afkomstig uit Duitsland, van Aeken. De grote fantasie en verbeeldingskracht bij deze kunstenaar is ongetwijfeld beïnvloed door allerlei invloeden en omstandigheden zoals het feit dat in1463 de stad door een brand grotendeels in de as werd gelegd.

Het is ook een tijd van openbare folteringen, ketterverbrandingen en demonenbestrijding.

De dominicanermonnik Alain de la Roche met zijn fantasierijke preken trekt veel aandacht.

Het werk van de Ier Tondalus met visioenen over het lot van verdoemden wordt ook in Den Bosch gedrukt.

Inquisiteurs, leerlingen van bovengenoemde Alain de la Roche met hun beschrijving dat God het boze op aarde met allerlei gespuis en heksen toelaat, herkennen we in het werk van Jeroen Bosch.

In 1490 verschijnt het boek Vite dei Santi, waarin ook het leven van Antonius beschreven wordt.

In 1494 verschijnt het boek Narrenschip van Sebastian Brant. Dit is ook een thema bij Jeroen Bosch.

Hij is lid van de Illustere Lieve Vrouwe Broederschap  (de Zwanenbroeders).

Koning Philips II van Spanje was  groot liefhebber van de werken van Jeroen Bosch.

Afstudeerthese Mark Vermeer wint scriptieprijs Jan Brouwer 2016

In ons vlugschrift nummer 4 van 2015 hebben we een samenvatting van het onderzoek van Mark Vermeer gepubliceerd over “De Oisterwijkse secretarie in de veertiende en vijftiende eeuw”. Met deze masterscriptie heeft Mark, lid van onze Heemkundekring, de Jan Brouwer scriptieprijs 2016 gewonnen, van harte proficiat. Deze prijs wordt toegekend door het bestuur van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Mark is nu gestart met een promotie-onderzoek naar geletterdheid in de Meijerij van Den Bosch in de 13^e – 16^e eeuw.

Het artikel in het vlugschrift is gebaseerd op de door hem op 2 november 2015 gehouden lezing in het Regionaal Archief Tilburg.  De Stichting Het Kwartier van Oisterwijk heeft het voornemen om in 2016 deze masterscriptie in boekvorm uit te brengen.

Put met heraldische wapens gereconstrueerd op de Markt te Den Bosch

Bent u weer eens op de Markt te den Bosch loop dan eens langs het gereconstrueerde puthuis. Afgelopen december is dit vernieuwde puthuis op de Markt in Den Bosch officieel heropend. Het huisje dat er nu staat is gebaseerd op het schilderij ‘De Lakenmarkt’ dat rond 1530 werd gemaakt. De maker van het schilderij is helaas onbekend.

Het gebouwtje is een replica van het historische puthuis dat er tot 1522 stond. Sinds de sloop van het 'laatste' puthuis in 2008 waren er plannen om het lege stukje op de Markt weer invulling te geven. Het resultaat was donderdag 17 december 2015 voor het eerst te zien. Onder luid applaus werd het puthuis toen geopend. “Ik vind het prachtig!”, vertelde een vrouw toen de deuren opengingen.
Tijdens eerder archeologisch onderzoek waren op de Markt al fundamenten gedocumenteerd van straatmeubilair uit de 15e en 16e eeuw, waarvan het belangrijkste element de stadswaterput was, een enorme structuur van 3,60 m doorsnede, voorzien van een zeshoekig puthuis, waaruit tegen betaling door de stad schoon water werd geleverd. De waterput is, samen met het eveneens nieuw opgetrokken Onze-Lieve-Vrouwehuisje, ook afgebeeld op het schilderij van de Markt als Lakenmarkt, daterend uit het tweede kwart van de 16^e eeuw.
Een voor heraldisch belangstellenden aantrekkelijk aspect zijn de wapens van keizer Karel V, het hertogdom Brabant en de stad ’s-Hertogenbosch die ieder een paneel van de in volle glorie herrezen stadsput sieren. De keizer had de stad speciale toestemming verleend voor het voeren van het Habsburgse wapen (de dubbele adelaar). Deze stedelijke waterputten zijn algemeen in het Duitse Rijk in deze periode en kunnen nog steeds in vele Duitse steden worden aangetroffen. In Nederland zijn ze echter zeer zeldzaam.
De wapens werden – met stijl- en detailadviezen van dr. Willem van Ham – ontworpen en geschilderd door heraldisch tekenaar William Coolen. Coolen is overigens ook lid van onze Heemkundekring.

Archeologische studiedag op zondag 3 april 2016
Het thema van de studiedag die georganiseerd wordt door het Noord-Brabants Archeologisch Genootschap en Brabants Heem is: 

Van WOII tot Caesar Archeologie van Oorlog en Conflict in Brabant

Conflicten zijn van alle tijden! Daarentegen staat het archeologisch onderzoek naar schansen uit de Tachtigjarige Oorlog, vestingwerken uit de late middeleeuwen en slagvelden uit verschillende perioden nog in de kinderschoenen. Daar komt echter langzamerhand verandering in en dus is de 69e studiedag van de NBAG gewijd aan Conflictarcheologie . 

Aan de hand van verschillende Brabantse vindplaatsen en een enkel Limburgs voorbeeld geven de vijf presentaties een beeld van de ontwikkeling van het archeologisch onderzoek naar oorlogen en conflicten door de tijd heen, inclusief de meerwaarde van dit onderzoek. De archeologische neerslag van kampen, slagvelden en verdedigingswerken zijn stille getuigen van traumatische gebeurtenissen die destijds een enorme impact moeten hebben gehad. Soms zijn die plekken nog herkenbaar in het landschap en behoren ze tot ons collectieve geheugen, soms zijn het nieuwe ontdekkingen bij archeologisch onderzoek. 

Beginnend met WOII gaan we terug in de tijd langs verschillende conflicten die zich op Brabantse bodem hebben afgespeeld om te eindigen met de recente, spectaculaire ontdekking van de resten van de oudst bekende veldslag in Nederland. De strijd tussen Germaanse stammen en de legioenen van Caesar bij Kessel. 

Locatie: Café – Zaal ’t Vrijthof Molenstraat 6 5688 AD Oirschot Tel: 0499 – 571442.

De kosten bedragen € 25 per persoon, te betalen in de zaal. Bij deze prijs is koffie, thee en de lunch (soep en broodjes) inbegrepen. In verband met de lunch is het noodzakelijk dat u het aanmeldingsformulier uiterlijk 29 maart 2016 aan ons retourneert. U kunt ook uw aanmelding e-mailen vóór die datum naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. Tevens sluiten wij het programma van de dag bij. De dichtstbijzijnde parkeergelegenheid is de Markt van Oirschot.

Het programma en het aanmeldingsformulier is te raadplegen via de website http://www.brabantsheem.nl/0229-studiedag-archeologie-van-woii-tot-caesar.html

Nieuw boek over de KVL in voorbereiding: “100 verhalen van de Looierij”
Het boek is een initiatief van Oisterwijk in Beeld en wordt geheel door vrijwilligers gemaakt. Deprofessionele input van het schrijverscollectief met o.a. Joris van der Pijll (Nieuwsklok, OisterwijkNieuws.nl), Piet Jacobs (Brabants Dagblad), Ad van den Oord (historicus en publicist), Joost Wagemakers (voormalig wethouder en schrijver van boeken), Bas Hopstaken, Kim Damen (Erfgoedfabriek), Hennie en Joost van den Berg (programmamakers Oisterwijk in Beeld) en Stichting Het Kwartier van Oisterwijk staat borg voor een prachtig en historisch verantwoord boek.

In ruim 200 pagina’s word je meegenomen naar tijden waarin de looierij een heel belangrijke rol vervulde in de Oisterwijkse gemeenschap. Oud-medewerkers vertellen hoe het er aan toe ging, maar ook anekdotes komen aan bod net zoals de geschiedkundige kant, historische informatie, feiten en prachtige foto’s. Het gaat over de ontwikkelingen vanaf 1916 tot aan de sluiting in 2000. Ook is er aandacht voor de ontwikkelingen van nu en in de toekomst. De KVL is tenslotte een prachtig industrieel erfgoedcomplex dat het behouden waard is en waar straks een nieuwe woonwijk verschijnt.
Meer informatie vindt u op de websites kwartiervanoisterwijk.nl en Oisterwijkinbeeld.nl

Het oude kadaster (1832-1950) beschikbaar bij ons Heemcentrum
Enkele jaren geleden hebben een aantal leden van onze heemkundekring geruime tijd in de kelder van de oude Kunstkring in de Stationsstraat te Oisterwijk een geweldige klus volbracht. Samen met de coördinator vanuit het Regionaal Archief in Tilburg Rob van Putten hebben ze toen het Oisterwijkse kadaster tussen 1832 en 1950 in de computer ingebracht. Dit was mogelijk omdat de toenmalige staatssecretaris Rick van de Ploeg niet enkel de oudste kaarten en gegevens uit de zg. OAT's van het kadaster (1832) op een website had laten plaatsen maar ook de kans bood via pilots daar verrijking op aan te brengen. Die website dewoonomgeving.nl en ook zijn opvolger watwaswaar.nl zijn intussen weer van het internet verdwenen omdat geen geld gereserveerd was voor een blijvende follow-up en we moeten maar afwachten of de daar gepresenteerde gegevens op een of andere wijze beschikbaar gaan komen. Omdat deze gegevens momenteel eigenlijk alleen via het BHIC, het vroegere Rijksarchief te 's-Hertogenbosch nog beschikbaar zijn hebben we besloten op een van onze computers in ons heemcentrum deze belangrijke gegevens voor historisch onderzoek via een speciaal programma HAZA aan onze leden beschikbaar te stellen. Via de website is dat nog niet mogelijk, daarom is voor deze manier gekozen. Komt U gerust eens tijdens de gebruikelijke openingstijden op de vrijdagmiddag een kijkje nemen in Spoorlaan 70 te Oisterwijk. Daar zijn ook de gegevens van alle andere plaatsen uit ons werkgebied te raadplegen. Jammer genoeg enkel nog die van 1832, daar we niet de beschikking hebben over alle kadastrale leggers en de daarbij behorende hulpkaartjes van al deze vroegere gemeenten: Berkel-Enschot, Esch, Haaren, Helvoirt, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout.

Excursies en lezingen zomer en najaar 2016 

21 augustus: Grote Excursie naar Bokrijk in België op zondag 21 augustus

Lezing over toerisme in Oisterwijk door Ad van den Oord. (datum en plaats nog niet bekend)

Lezing over Beeldenstorm en “Alva’s Raad van Beroerte” door Sander Wassing. (datum en plaats nog niet bekend)